Hoevenaer, Anthonius/nl

Anthonius Hoevenaer

andere talen: de

Nederlandse instrument- en uurwerkmaker te Leiden.

Anthonius Hoevenaer werd geboren rond 1626 in Rotterdam als zoon van Pieter Hoevenaer en Sibilla Sneewint. Het instrumentmaken had hij van zijn moeders kant, drie van haar broers waren instrumentmaker. Door bemiddeling van zijn opa kwam hij dan ook op twaalfjarige leeftijd bij zijn oom Johan Sneewint in de leer. Na zes jaar onderricht van deze Utrechtse instrumentmaker vertrok Anthonius naar Leiden. Zijn instrumenten waren zo goed, dat de hoogleraar Burchardus de Volder hem aanstelde als instrumentmaker van het Leids Fysisch Kabinet. Naast instrumenten maakte hij ook uurwerken, hij overlijdt op 15. oktober 1695 te Leiden, Hij had zijn woonhuis, winkel en werkplaats aan het Rapenburg op de hoek van de Kloksteeg naast de universiteit. (deze lokatie aanwijzen).
Antony is drie keer getrouwd geweest, uit zijn tweede huwelijk met Elsgen Sijmons Drijflo krijgt hij vijf kinderen, het laatste kind heet Simon en wordt eveneens horlogemaker. Over de zoon Simon Hoevenaar (1663-1732) is helaas niet veel bekend. De kleinzoon Abraham Hoevenaar (1692-1767) heeft ons wel een aantal fraaie klokken en horloges nagelaten.

De klokken van Anthonius Hoevenaer

Hoevenaer vervaardigde waarschijnlijk Nederlands oudst bekende staande klok. Hierbij gebruikte hij nog een korte slinger zoals ook toegepast werden in de Haagse klokken. Deze klok wijst niet alleen de uren en minuten aan maar heeft een secondewijzer, datum ,dag en maanfase aanduiding. De klok is thans te zien in het Museum van het Nederlandse uurwerk.
De hangklok van Hoevenaer in het Museum Boerhaave is van oudere datum maar heeft eveneens een secondewijzer en is daarmee een van de oudste klokken met een bruikbare secondewijzer. De indeling van de wijzerplaten op deze klok, met een grote wijzerplaat voor de minuten en met een wijzer die tegen de richting van de klok inloopt, en vier kleine wijzerplaten voor de seconden (boven), de dagen (links) de uren (beneden) en de schijngestalten van de maan (rechts), is een indicatie dat deze klok gemaakt is voor sterrenkundige toepassingen. Naast deze klok zijn in het museum ook diverse instrumenten van zijn hand tentoongesteld.

Weblinks

• Museum Boerhaave: Klok Anthonius Hoevenaer Fecit Leijde
• Website van de Familie Hoevenaar ! !

Bronnen

• R. Plomp: Early Dutch Spring-driven clocks (1979). ISBN 9063970218; ISBN 9789063970215
• Christiaan Huygens, 1629-1695: Een quaestie van tijd (Leiden 1979/1988) Museum Boerhaave; ISBN 9062920454; ISBN 9789062920457
• Christiaan Huygens, 1657-1710: Octrooi op de Tijd (Leiden 1979/1988) Museum Boerhaave; ISBN 9062920489
• A.C. van Helden, Rob H. van Gent, De Huygenscollectie, Leiden 1995, pp.14,15 Museum Boerhaave
• Hans Hooijmaijers, Telling Time, Leiden 2005, pp. 30,31 Museum Boerhaave