Moinet, Louis/nl
Moinet, Louis
| andere talen: de en |
Franse uurwerkmaker,artiest, schilder, en kunstkenner.
Louis Monet werd geboren in Bourges in 1768 als kind van een welgestelde boerenfamilie. Al tijdens zijn studie bleek hij zich al snel te onderscheiden in zijn kennis van de klassieken. Louis won regelmatig eerste prijzen bij academische competities. Al reeds als student kwam hij in aanraking met de wereld van het uurwerkmaken, hij spendeerde bijna al zijn vrije tijd aan aan de werkbank naast een meester uurwerkmaker. Daarnaast kreeg hij privé les in tekenen van een Italiaanse schilder. Tegen de tijd dat hij twintig werd droomde Louis Moinet voortdurend over Italie, het land van de klassieke kunst. Hij vertrok uit Frankrijk en trok naar Rome, waar hij vijf jaar verbleef. Hij studeerde er architectuur, beeldhouwen en schilderen. Hij maakte daar ook kennis met leden van de Académie de France waar toe een aantal van de beste artiesten uit die tijd behoorden. Vanuit Rome trok hij naar Florence, waar hij het vak van stenen graveren leerde in een werkplaats op voorspraak van de graaf Manfredi, Minister van het groothertogdom van Toskane. Hij maakte daar ook verschillende schilderijen.
Bij zijn terugkeer ging hij naar Parijs waar hij benoemd werd tot professor van de Académie van schone kunsten in het Louvre. Moinet werd lid van diverse opleiding organisaties en artistieke verenigingen. Hij werkte ondermeer samen met vooraanstaande wetenschappers en artiesten zoals de astronoom Lalande, de bronsgieter Pierre-Philippe Thomire, en Robert – Houdin de vakkundige maker van automaten, die eveneens bekend stond als de vader van de moderne goochelkunst. Parallel aan deze werkzaamheden vervolgde hij zijn theorethische en praktische studie van het uurwerkmaken, een vak waarvoor hij een ware passie had gekregen. Hij had opnieuw contact opgenomen met zijn voormalige leermeester, en werd niet lang daarna een erkend meester uurwerkmaker. Het maker van uurwerken zou hem vanaf 1800 tot aan zijn dood voortdurend bezig houden. Hij was regelmatig langere tijd in Zwitserland, van de Jura tot in de Vallée de Joux, waar hij diverse beroemde uurwerkmakers ontmoette, ondermeer Jacques-Frédéric Houriet van wie hij de gereedschappen en instrumenten kon overnemen. Moinet werd door zijn collega’s omschreven als een getalenteerde artiest en vakman, uitstekend opgeleid en een specialist in buitengewone uurwerktechnieken.
“Mr Moinet, is een reus tussen de Parijse uurwerkmakers schreef de latere President van de Société Chronométrique” in La Tribune Chronométrique, 1852”
Louis Moinet werd benoemd tot president van de “Société Chronométrique de Paris”, waarvan een aantal van de grootste talenten in die tijd lid waren. Het doel was: “het ontwikkelen en aanmoedigen van de kunst van het uurwerkmaken, een van de fijnste wetenschappen van het menselijk verstand”. In deze omgeving cultiveerde Moinet de banden tussen de leden van de vereniging waaronder Louis Berthoud, Antide Janvier, Louis-Frédéric Perrelet, Joseph Winnerl, als ook Vulliamy, welke in dienst was als uurwerkmaker van de Engelse koning Londen.
Louis Moinet werkte vele jaren lang zeer nauw samen met de dan reeds beroemde Abraham-Louis Breguet, die het talent van Moinet direct inzag. Moinet werd een een zeer goede vriend, vertrouweling en persoonlijk adviseur. De twee deelden daarnaast de passie in de kunst van het uurwerkmaken wat er toe resulteerde dat Moinet in het huis bij Breguet kwam wonen. Abraham-Louis Breguet's zoon, Antoine-Louis, kon de aanwezigheid van deze man die meer tijd doorbracht bij zijn vader dan hijzelf moeilijk accepteren. Wanneer Breguet in 1823 stierf, vertok Moinet uit het huis aan de Quai de l'Horloge. In 1848 publiceerde Louis Moinet zijn beroemde "Traité d’Horlogerie", welke een heruitgave kende in 1856 en 1875. In die tijd was dit het meest vooraanstaande boek over de uurwerkmakerij. Hierin werden de technieken beschreven van de precisie uurwerktechniek van dat moment, het werd erkend als toonaangevend door grote uuwerkmakers van die tijd zoals Frodsham, Perrelet, Saunier en Winnerl. Aan deze tweedelige uitgave had Louis Moinet twintig jaar van zijn leven gewijd, en tot lang na zijn dood bleef het een gewild en gezocht boek. Erkend door zijn collega’s als een goedaardige man met een buitengewoon intellect en vakmanschap, stierf hij op 85 jarige leeftijd in Parijs op 21 mei 1853.
"Uurwerkmaken is een wetenschap en een liberale kunst, je moet een nauwgezet en punctueel mechanicus zijn met ruim voldoende kennis van natuur- en meetkunde" zo schreef Moinet in 1848.
Werk van Louis Moinet
De door de stad Lyon aan Napoleon geschonken klok werd gemaakt in 1806 door Louis Moinet in Parijs, en was voorzien van een acht-daags uurwerk dat de uren, minuten, datum en maanfase aanwees. Deze "Napoleon" klok ontsnapte later door diefstal aan een grote brand. Het uurwerk werd bijna vijftig jaar later, op de wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs, tentoongesteld als blijk van waardering voor Moinet's bijdrage aan de Franse uurwerkgeschiedenis. Vervolgens werd ermee rondgereisd als ware het een kermisattractie en uiteindelijk werd er zelfs een uit de hand gelopen hotelrekening mee betaald. Deze klok is behoort thans tot de collectie van het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement in Utrecht.
Een andere bijzondere klok werd gemaakt voor maarschalk Joachim Murat, Koning van Naples. Het toont op vier wijzerplaten de uren, minuten, dag datum maand en maanfase.
President Thomas Jefferson leerde Louis Moinet kennen in de periode dat hij ambassadeur was van de Verenigde Staten in Parijs waar hij zijn drie criteria voor het maken van kunst aan Moinet voorlegde: schoonheid, duurzaamheid en bruikbaarheid. De klok van Jefferson is thans in het Monticello Museum, Virginia te zien. James Monroe’s klok is een van de weinige objecten welke nog steeds te vinden is in het Witte Huis in Waschington. De klok werd in 1817 gekocht nadat in 1814 de Engelsen het oude Witte Huis in brand hadden gestoken. Het herbouwde Witte Huis onder leiding van James Hoban werd heringericht. Veel van het originele interieur is in de loop der jaren verloren gegaan, doch de “Minerva” klok van Moinet en Thomire is nog één van de getuigen van het verleden.
Onder zijn vele werk was onder ander ook het in zijn geheel nabouwen van een regulateur van Ferdinand Berthoud. Het werk van Louis Moinet bevatte daarnaast ook alarm horloges, regulateurs en astronomische horloges. Als uitvinder van weergaloze concepten paste hij vaak werkelijk verbazingwekkende mechanieken toe. Verschillende van zijn zakhorloge kalibers waren bijvoorbeeld voorzien van buitengewone arrangementen van de gebruikte componenten, zoals een heel samenwerkend stel van raderwerken welke aangedreven werden door hetzelfde rondsel. Daarnaast vond hij een opwindveer uit die de loopduur van het uurwerk aanmerkelijk verbeterde. Maakte een nieuwe balanskloof waarbij het aanhechtingspunt van de spiraalveer variabel werd, waardoor het echappement in balans kon worden gesteld zonder deze te demonteren. Daarnaast verbeterde hij de tandvormen van tandwielen in zijn marine chronometers door ze handmatig af te ronden en af te werken om zo de precisie te garanderen. Om astronomische tijdwaarneming te verbeteren maakte hij een stopwatch in de vorm van een horloge welke 1/60e van een seconde kon aanwijzen. Een van de kenmerken was een gesteend echappement dat oscilleerde met 216,000 tikken per uur zonder enig spoor van afwijking tijdens het dragen bij de meting.
Louis Moinet’s meesterstukken worden bewaard in Europa’s belangrijkste musea zoals het Musée du Louvre en het daarbij behorende Musée des Arts Décoratifs in Parijs, het Château van Versailles, the Palazzo Pitti in Florence, Scone Paleis in Scotland en het Palacio del Tiempo in Spanje.
Bronnen
Pantheon Universal Biography Paris 1853. Archives "Société Chronométrique de Paris"
Weblinks
Website van het horlogemerk Louis Moinet
Website Watches-Lexic
Louis Mouinet Wikipedia